សេតវិមានសហរដ្ឋអាមេរិក អះអាងថា ប្រទេសដែលជាសមាជិកអាស៊ាន៣ រួមមានកម្ពុជា ឡាវ និងភូមា មិនត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាសមាជិកនៃការចាប់ផ្តើមក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក នោះទេ។
កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកទៅកាន់ប្រទេសជប៉ុន លោក ចូ បៃដិន (Joe Biden) បានប្រកាសជាផ្លូវការបើកឱ្យមានសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក (IPEF) ដែលមានសមាជិកចំនួន ១៣ប្រទេស ក្នុងនោះក៏មានសមាជិកអាស៊ានចំនួន ៧ប្រទេសផងដែរ។ ប្រទេសទាំងនោះរួមមាន៖
- សហរដ្ឋអាម៉េរិក
- អូស្ត្រាលី
- ប្រ៊ុយណេ
- ឥណ្ឌា
- ឥណ្ឌូនេស៊ី
- ជប៉ុន
- ម៉ាឡេស៊ី
- នូវែលហ្សេឡង់
- ហ្វីលីពីន
- សិង្ហបុរី
- កូរ៉េខាងត្បូង
- ថៃ
- និងវៀតណាម ដែលមានទំហំសេដ្ឋកិច្ចប្រមាណ ៤០% នៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
ចំណែកប្រទេសដែលជាសមាជិកអាស៊ាន ៣ផ្សេងទៀត រួមមាន កម្ពុជា ឡាវ និងភូមា មិនត្រូវបានដាក់ចូលជាសមាជិកនៃសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក នេះទេ។
សេតវិមានប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា ក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក នឹងបង្កើតសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំ យុត្តិធម៌ និងមានភាពធន់ជាងមុនសម្រាប់គ្រួសារ កម្មករ និងអាជីវកម្មនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក និងនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកផងដែរ ដោយផ្អែកលើសសរស្ដម្ភធំៗទាំង៤ រួមមាន សេដ្ឋកិច្ចតភ្ជាប់ សេដ្ឋកិច្ចធន់ សេដ្ឋកិច្ចស្អាត និងសេដ្ឋកិច្ចយុត្តិធម៌។
ប្រភពដដែលអះអាងថា ក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនេះនឹងចូលរួមយ៉ាងទូលំទូលាយជាមួយដៃគូរបស់ខ្លួនលើបញ្ហាជាច្រើន ដោយអនុវត្តតាមច្បាប់ស្តង់ដារខ្ពស់នៃសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល រួមទាំងស្តង់ដារស្ដីពីលំហូរទិន្នន័យឆ្លងដែន ដើម្បីធានានូវការទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍លើវិស័យនានាដែលកំពុងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងតំបន់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
សេតវិមានបញ្ជាក់ថា ដៃគូឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងអស់ត្រូវតែប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការអនុម័ត និងអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពចំពោះការប្រឆាំងការលាងលុយកខ្វក់ និងប្រឆាំងការស៊ីសំណូកដែលស្របតាមកាតព្វកិច្ចពហុភាគី ដែលមានស្រាប់ក្នុងការលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចដោយយុត្តិធម៌តាមស្តង់ដារអង្គការសហប្រជាជាតិ និងការអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការបង្ក្រាបអំពើពុករលួយ។
ប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ លោក គឹម សុខ បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី២៤ ឧសភា នេះថា ការសម្ពោធក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក គឺជាការយកចិត្តទុកដាក់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការរឹតចំណងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់អាមេរិកក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដោយផ្ដោតលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មជាស្នូល ដើម្បីបន្តពង្រីកសក្ដានុពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ផងដែរ។
លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា ការធ្វើបែបនេះ គឺជាលំនាំនយោបាយការបរទេសប្រហាក់ប្រហែលនឹងចិនដែរ ប៉ុន្តែមានភាពជាក់លាក់ជាងចិន នៅត្រង់ថា ទោះបីអាមេរិកគិតដល់សេដ្ឋកិច្ច ក៏មិនបោះបង់ជំហរកសាងប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងការជំរុញដំណើរការនីតិរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់ដែរ។ ជាក់ស្តែង កម្ពុជា ឡាវ និងភូមា ដែលកំពុងតែមានវិបត្តិរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធ្ងន់ធ្ងរក្នុងតំបន់អាស៊ាន មិនត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់បញ្ចូលក្នុងក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនេះទេ។
លោកបន្ថែមថា ចំពោះប្រទេសកម្ពុជា ការដែលគ្មានឈ្មោះក្នុងក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ ក៏អាចមានន័យថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសអាមេរិក-អាស៊ានកាលពីពេលថ្មីៗនេះ គឺជារឿងឥតបានការអ្វីទាំងអស់។
លោក គឹម សុខ បញ្ជាក់ថា ការដែលគ្មានឈ្មោះប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងភូមា ជាដើម ក្នុងក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ គឺជាការព្រមានថា បើរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងនេះមិនកែសម្រួលស្ថានការណ៍ដឹកនាំដោយគោរពសិទ្ធិពលរដ្ឋទេ នោះពួកគេមានច្រកចង្អៀតណាស់ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ហើយការធ្វើបែបនេះ គឺជាការបំបាក់មុខមាត់មេដឹកនាំផ្ដាច់ការទាំងនោះមិនឲ្យក្អេងក្អាងបោកប្រាស់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនឯងតាមទំនើងចិត្តបន្តទៀត។
ក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ច Indo-Pacific Economic Framework for Prosperity (IPEF) គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្រោមរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ចូ បៃដិន ដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់អាស៊ី បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកបានដកខ្លួនចេញពីកិច្ចពិភាក្សាស្ដីពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ដែលមានឈ្មោះថា ភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិកស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់អតីតប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ កាលពីពេលកន្លងទៅនោះ។
កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២១ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃតំបន់អាស៊ីភាគខាងកើត ត្រូវបានគេមើលឃើញថា រដ្ឋបាលរបស់លោក ចូ បៃដិន នឹងបោះជំហានជាប្រវត្តិសាស្ត្រដើម្បីស្ដារឡើងវិញនូវភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់អាមេរិកក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីកែតម្រូវតួនាទីរបស់ខ្លួនសម្រាប់សតវត្សទី២១ នេះ ដោយការកំណត់ជំហរដែលមានភាពរឹងមាំជាងមុនរបស់អាមេរិកក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលផ្ដោតលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយនិរន្តរភាពជាមួយនឹងសម្ពន្ធមិត្ត ដៃគូ និងស្ថាប័ននានានៅក្នុងតំបន់ និងក្រៅតំបន់៕