សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា នឹងបន្តសវនាការជំនុំជម្រះលើសំណុំរឿងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខតទៅទៀត ខណៈសហមេធាវីការពារក្តីប្រធានបក្សប្រឆាំងសម្ដែងការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងលើការសម្រេចនេះ។
ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះក្នុងសាលាដំបូងក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ នេះ បានបើកសវនាការលើសំណុំរឿងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ដែលជាប់ចោទពីបទក្បត់ជាតិ ហើយលោក កឹម សុខា ក៏បានចូលរួមសវនាការនេះផងដែរ។
ការបើកសវនាការមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងអស់រយៈពេល ១ព្រឹកថ្ងៃពុធ នេះ ត្រូវបានបណ្តាភាគីពាក់ព័ន្ធឃ្លាំមើលយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ក្នុងនោះមានតំណាងអង្គទូត អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ សកម្មជននយោបាយ និងអ្នកសារព័ត៌មានយ៉ាងច្រើនផងដែរ ហើយការចង់បានរបស់ពួកគេ គឺចង់ឱ្យតុលាការទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទគ្រប់យ៉ាងលើលោក កឹម សុខា ដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។
សវនាការលើសំណុំរឿងមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា នេះ ធ្វើឡើងជាលើកដំបូងបន្ទាប់ពីសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញប្រកាសផ្អាកសវនាការរបស់លោកតាំងពីដើមឆ្នាំ២០២០ មក។ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានបើកសវនាការជំនុំជម្រះលើសំណុំរឿងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ក្រោយផ្អាកសវនាការរបស់លោកអស់រយៈពេលប្រមាណ ២ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ប៉ុន្តែសវនាការនៅថ្ងៃនេះក៏មិនបានសាកសួរ ឬសម្រេចយ៉ាងណានោះដែរ គ្រាន់តែកំណត់សម្គាល់លើអង្គហេតុ និងភស្តុតាងមួយចំនួនតែប៉ុណ្ណោះ។
បន្ទាប់ពីសវនាការប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សហមេធាវីការពារក្តីឱ្យលោក កឹម សុខា បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅមុខតុលាការថា ពួកគេមានការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះសវនាការនៅព្រឹកនេះ។ ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា សំណុំរឿងរបស់លោក កឹម សុខា គឺជារឿងនយោបាយ ដូច្នេះដើម្បីឱ្យរឿងក្តីនេះឆាប់ចប់ មានតែដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយប៉ុណ្ណោះ។
សហមេធាវីការពារក្ដីឱ្យមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង បានលើកឡើងថា ពេញមួយព្រឹកនៃសវនាការនេះគ្រាន់តែចាប់ផ្តើមកត់សម្គាល់លើអង្គហេតុផ្សេងៗប៉ុណ្ណោះ មុននឹងដំណើរការក្តីនេះបន្តទៀត ក្នុងនោះតុលាការបានអូសបន្លាយសវនាការលើកក្រោយរហូតដល់ថ្ងៃអង្គារ សប្តាហ៍ក្រោយឯណោះ ដែលពួកគេយល់ឃើញថា តុលាការកំពុងធ្វើឱ្យមានភាពយឺតយ៉ាវលើដំណើរការក្តីលើសំណុំរឿងកូនក្ដីរបស់ពួកគាត់។
ជុំវិញបញ្ហានេះ មុនចូលរួមសវនាការ ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា អះអាងថា សវនាការនៅថ្ងៃពុធនេះ គឺជាការទន្ទឹងរង់ចាំរបស់លោកជាយូរមកហើយ ហើយលោកសង្ឃឹមថា តុលាការនឹងទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទទាំងអស់លើរូបលោក ដើម្បីឱ្យកម្ពុជាបោះជំហានទៅរកការផ្សះផ្សាជាតិ បង្រួបបង្រួមជាតិ សាមគ្គីជាតិ និងដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិទាំងអស់គ្នាផងដែរ។
លោក កឹម សុខា អះអាងថា លោកនឹងពិនិត្យតាមភាពជាក់ស្តែងរបស់លោកចំពោះការសម្រេចរបស់តុលាការកម្ពុជាលើសំណុំរឿងដែលគេកំពុងចោទប្រកាន់នេះ ប្រសិនបើតុលាការសម្រេចឱ្យលោកមានសេរីភាពពេញលេញឡើងវិញមុនការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់មកដល់នៅពេលខាងមុខ លោកនឹងធ្វើតាមលទ្ធភាពជាក់ស្តែងដែលលោកអាចធ្វើបាននៅពេលនោះ។
ជុំវិញសវនាការមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនេះ សមាជិកសភាសហរដ្ឋអាមេរិកមកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋ លោក ស្ទីវ ឆាបុត (Steve Chabot) បានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ទៅកាន់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក Antony Blinken កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា លោកមានការបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងទាក់ទងនឹងការកាត់ទោសមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃពុធសប្តាហ៍នេះ។
លោក ស្ទីវ ឆាបុត (Steve Chabot) រិះគន់ថា ការចោទប្រកាន់ពីបទក្បត់ជាតិលើលោក កឹម សុខា គឺជារឿងនយោបាយដើម្បីបំផ្លាញគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវតែដោះលែងលោក កឹម សុខា និងទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទាំងអស់រួមជាមួយមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងផ្សេងទៀត និងផ្តល់សិទ្ធិឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរស់ឡើងវិញ ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចចូលរួមកិច្ចការនយោបាយនៅកម្ពុជាបន្តទៀត។
សមាជិកសភាសហរដ្ឋអាមេរិករូបនេះបញ្ជាក់ថា សកម្មភាពរបស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន កន្លងមក បានបង្កើតនូវកំហុសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដែលបានទាញទណ្ឌកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងនោះសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន សព្វថ្ងៃ ក៏បានក្បត់ទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។
ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ត្រូវអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញចាប់ខ្លួនកាលពីដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ពីបទឃុបឃិតជាមួយរដ្ឋបរទេសតាមប្រសាសន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប៉ុន្តែតុលាការក្រុងភ្នំពេញមិនទាន់ជំនុំជម្រះក្តីលើករណីនេះនៅឡើយទេរហូតមកទល់នឹងពេលនេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ ក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនៅវិមានសន្តិភាព មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា ករណីលោក កឹម សុខា អាចនឹងត្រូវពន្យារពេល ៤ឆ្នាំទៀត គឺត្រូវពន្យាររហូតដល់ក្រោយការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ និងក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ឯណោះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (The World Justice Project) បានបង្ហាញសេចក្តីរាយការណ៍ថា ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៣៨ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៣៩ ដែលតួលេខនេះបង្ហាញឱ្យឃើញថា កម្ពុជារឹតតែធ្លាក់ចុះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀតបើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០ ដែលកម្ពុជាបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១២៧ ក្នុងចំណោមប្រទេស១២៨ លើពិភពលោកដែលមាននីតិរដ្ឋអាក្រក់បំផុត៕