តំណាងក្រុមសហជីព និងសង្គមស៊ីវិលជាច្រើននៅកម្ពុជា ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បើកការស៊ើបអង្កេតលើធនាគារដែលទទួលបង្វិលសាច់ប្រាក់ឱ្យក្រុមសហជីពណាហ្គាវើលដ៍ ដែលសមត្ថកិច្ចបានចោទថាជាលុយខុសច្បាប់។ បន្ថែមពីនេះ ក៏ត្រូវស៊ើបអង្កេតលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីពទាំងអស់នៅកម្ពុជាដែលតែងទទួលថវិកាពីបរទេសផងដែរ។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC) លោក ថេង សាវឿន បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចពិភាក្សា Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីរាត្រីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៦ មករា ថា មានសមាគមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីពជាច្រើននៅកម្ពុជាបានទទួលថវិកាពីបរទេសជាហូរហែ ដូចជាប្រទេសចិន និងប្រទេសវៀតណាម ជាដើម ជាពិសេសគឺអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីពដែលមាននិន្នាការខាងរដ្ឋាភិបាលតែម្តង ប៉ុន្តែលោកមិនបានលាតត្រដាងពីឈ្មោះអង្គការសមាគម និងសហជីពទាំងអស់នោះទេ។
លោក ថេង សាវឿន លើកឡើងថា ដើម្បីឱ្យដឹងថាការចោទប្រកាន់របស់សមត្ថកិច្ចលើក្រុមសហជីពទាំងនោះជាការពិត ឬអត់នោះ គេអាចវិភាគលើហេតុផលតាមលក្ខខណ្ឌផ្លូវច្បាប់ ដូចជាបើថវិកាដែលគេចោទថាជាថវិកាខុសច្បាប់សម្រាប់ជួយដល់ក្រុមសហជីពនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ មែននោះ ហេតុអ្វីធនាគារនៅកម្ពុជាហ៊ានទទួលបង្វិលចរន្តសាច់ប្រាក់ទាំងនោះ? លោកបន្តសួរថា ហេតុអ្វីមកទល់នឹងពេលនេះ សមត្ថកិច្ចគ្មានចំណាត់ការណាមួយលើធនាគារដែលបង្វិលសាច់ប្រាក់ទាំងនោះទាល់តែសោះ ហើយព្យាយាមចោទប្រកាន់តែទៅលើកម្មករនិយោជិតទៅវិញ?
លោកបន្តថា ការចោទប្រកាន់របស់សមត្ថកិច្ចនោះ គឺជារឿងដែលមិនអាចទទួលយកបាននោះឡើយ។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីប្រធានសហជីពរបស់ក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីសមត្ថកិច្ចកម្ពុជា ថាបានទទួលលុយខុសច្បាប់ពីបរទេសដើម្បីបង្កើតចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌ និងត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនទាំងអយុត្តិធម៌កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចពិភាក្សានៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមករា នេះដែរថា ការបង្ក្រាបកម្មកររបស់អាជ្ញាធរកន្លងមក មិនមែនជាវិធានការដើម្បីអនុវត្តច្បាប់នោះទេ ប៉ុន្តែជាការអនុវត្តផែនការរបស់បក្សកាន់អំណាចតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តថា ដោយសារតែការអនុវត្តច្បាប់តាមអារម្មណ៍ និងតាមទំនើងចិត្តដូច្នេះហើយ ទើបបង្កឱ្យភាពអយុត្តិធម៌ពេញប្រទេសដូចសព្វថ្ងៃនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២១ ស្នងការរងនគរបាលក្រុងភ្នំពេញ លោក ប៊ុន សុសិក្ខា បានចោទមេដឹកនាំសហជីពនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ ថាបានទទួលជំនួយជាថវិកា និងការបណ្តុះបណ្តាលពីបរទេសដោយខុសច្បាប់ ដើម្បីបង្កចលាចលនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែស្នងការរងរូបនេះមិនបានបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ទេថា ថវិកាទាំងនោះមានចំនួនប៉ុន្មាន អង្គការបរទេសណាជាអ្នកផ្តល់ឱ្យ ហើយធនាគារក្នុងស្រុកមួយណាជាអ្នកទទួលបង្វិលចរន្តសាច់ប្រាក់ទាំងដែលពួកគេថាខុសច្បាប់នោះដែរ។
នៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ នេះ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាល្លឺម៉ង់ លោក Christian Berger បានថ្លែងលើទំព័រ Facebook ស្ថានទូតរបស់ខ្លួនប្រចាំកម្ពុជាថា លោកបានតាមដានការវិវឌ្ឍស្ថានការណ៍របស់ក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ និងស្ថានភាពបុគ្គលិកកម្មករជាប់ជានិច្ច ប៉ុន្តែជាអកុសល ក្រោមការកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសម្របសម្រួលរបស់ក្រសួងការងារ ស្ថានភាពនៃវិវាទនេះកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនខ្លាំងឡើងៗ។
លោក Christian Berger អះអាងថា សិទ្ធិរបស់សហជីពត្រូវតែអាចតវ៉ាដោយសេរី ដែលបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា ក្នុងនោះក៏បានរួមបញ្ចូលទាំងសិទ្ធិធ្វើកូដកម្មដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់កម្មករផងដែរ។
ចំណែកសហគមន៍អឺរ៉ុបប្រចាំនៅកម្ពុជា បានបញ្ចេញប្រតិកម្មកាលពីថ្ងៃទី៦ មករា ថា ពួកគេបានតាមដានការចាប់ខ្លួនកម្មករ និងថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពណាហ្គាវើលដ៍យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ជាទីបំផុត ហើយពួកគេក៏រំឭករដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានូវការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ពួកគេផងដែរថា សេរីភាពនៃការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ មិនគួរស្ថិតនៅក្រោមការគំរាមកំហែងនៃទណ្ឌកម្មព្រហ្មទណ្ឌនោះឡើយ។
ដោយឡែកអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា លោក សុខ សុគន្ធ ធ្លាប់បានអះអាងជុំវិញវិវាទក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ នេះថា ការធ្វើកូដកម្មរបស់កម្មករនិយោជិតណាហ្គាវើលដ៍មិនមែនផ្តើមចេញពីការបង្កនូវចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌នោះទេ ព្រោះថាកម្ពុជាគ្មានសោះឡើយនូវសរសៃល្អិតណាមួយដែលអាចបង្កើតឱ្យមានបដិវត្តន៍ពណ៌។ លោកបន្តថា ជាក់ស្តែងគឺសមត្ថកិច្ចគ្រាន់តែចង់បំបិទមាត់ការទាមទាររបស់កម្មករពីការរំលោភសិទ្ធិការងាររបស់ក្រុមហ៊ុនណាហា្គវើលដ៍ប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះពួកគេក៏ព្យាយាមបង្វែរសាច់រឿងនោះទៅជាការចោទប្រកាន់ថា កម្មករបង្កចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌ក្រោមការទទួលជំនួយពីបរទេសទៅវិញ ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចមិនបានបង្ហាញពីភស្តុតាងរឹងមាំណាមួយពីការចោទរបស់ខ្លួននោះឡើយ។
មាត្រា២២ នៃច្បាប់ស្ដីពីសហជីព ចែងថា ប្រភពធនធាន និងហិរញ្ញវត្ថុរបស់សហជីព គឺបានមកពីការបរិច្ចាគរបស់សមាជិកសហជីព និងអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើសកម្មភាពរកប្រាក់ស្របតាមបទបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ ព្រមទាំងអាចទទួលជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដែលបានពីភាគីផ្សេងទៀត ដើម្បីបម្រើឱ្យសកម្មភាពស្របច្បាប់របស់ខ្លួន។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា បានសរសេរលើគណនី Facebook របស់លោកនៅថ្ងៃទី៧ មករា នេះថា សង្គមស៊ីវិលទាំងឡាយនៅកម្ពុជា ពិតជាបានទទួលជំនួយមូលនិធិពីរដ្ឋបរទេសស្របតាមច្បាប់ប្រាកដមែន ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍សង្គមជាតិខ្មែរ ការពារសិទ្ធិសេរីភាព ការពារផលប្រយោជន៍របស់ពលរដ្ឋខ្មែរស្របតាមច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែបែរជាទទួលរងការចោទប្រកាន់លាបពណ៌តាមអំពើចិត្តពីសមត្ថកិច្ចកម្ពុជាទៅវិញ។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា ចោទសួរថា តើរដ្ឋាភិបាលចង់ដឹកនាំកម្ពុជាតាមបែបប្រទេសកុម្មុយនីស្តផ្ដាច់ការ ឬយ៉ាងណា ទើបបានជាចោទក្រុមសហជីពដោយគ្មានភស្តុតាងត្រឹមត្រូវតាមមូលដ្ឋានច្បាប់បែបនេះ?
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលទទួលបន្ទុកការពារសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបន្តថា បើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិតជាចង់ដឹកនាំកម្ពុជាតាមបែបកុម្មុយនីស្តមែននោះ សូមរដ្ឋាភិបាលប្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរឲ្យត្រង់មក ហើយអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងអស់នឹងប្រកាសបិទស្ថាប័នរបស់ខ្លួន ដោយមិនចាំបាច់ធ្វើសកម្មភាពទៅថ្ងៃមុខបន្តទៀតនោះទេ៕