អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម លើកឡើងថា ក្នុងសង្គមដែលមានសីលធម៌ទាប អំណាចច្បាប់នៅទន់ខ្សោយ គឺធ្វើឲ្យអ្នកមានអំណាច និងអ្នកមានលុយអាចប្រើឥទ្ធិពលដែលខ្លួនមានរំលោភយកដីពលរដ្ឋក្រីក្ររាប់ពាន់ហិកតារធ្វើជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ខណៈពលរដ្ឋយ៉ាងច្រើនលើសលប់មានដីធ្លីតិចតួច និងខ្លះទៀតអត់មានដីធ្លីសូម្បីតែសម្រាប់សាងសង់លំនៅឋានរបស់ខ្លួន។
អ្នកវិភាគនយោបាយនិងសង្គម បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានសរសេរលើគណនី Facebook នៅថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ ថា នៅកម្ពុជា ពលរដ្ឋក្រីក្រដែលជាមនុស្សពេញវ័យក្នុងចំណោម ៥នាក់មានម្នាក់បានធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស ដោយសារតែជីវភាពទីទ័លក្រ។ លោកថា ករណីបែបនេះមិនធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្មែរកន្លងមកនោះទេ។
លោកអះអាងថា នៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកមានអំណាច អ្នកមានលុយចាប់ពីថ្នាក់មធ្យមឡើងទៅ និងអ្នករកស៊ីទិញលក់ដីឲ្យជនបរទេសមួយចំនួន បានក្លាយទៅជាកម្លាំងចលករមួយដែលបង្កើតឲ្យពលរដ្ឋក្រីក្រគ្មានដីធ្លី និងជំរុញឱ្យពួកគេធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីស្វែងរកការងារធ្វើចិញ្ចឹមជីវិតពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើកម្ពុជានៅតែគ្មានគោលនយោបាយជួយពលរដ្ឋក្រីក្រអត់ដីធ្លី និងអ្នកធ្វើចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេសទាំងនោះឱ្យមានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីថ្មីៗដែលរដ្ឋបានផ្តល់ឱ្យ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតឱ្យបានស្រួលទេ នោះកម្ពុជានៅតែមានពលរដ្ឋចំណាកស្រុក ហើយកាន់តែមានចំនួនច្រើនឡើងជាងនេះបន្ថែមទៀត។
ការអះអាងរបស់អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាហាក់ពុំបានគិតគូរពីជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋក្រីក្រ និងពលរដ្ឋដែលគ្មានលំនៅឋាន ឬដីធ្លីដើម្បីបង្កបង្កើនផល ខណៈអ្នកមានអំណាចម្នាក់ៗមានដីរាប់ពាន់ហិកតារ។
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) បានលាតត្រដាងក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីពេលកន្លងទៅថា ការរំលោភបំពានសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាកំពុងកើតមានយ៉ាងខ្លាំងក្លាបំផុតក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ខណៈពលរដ្ឋក្រីក្ររាប់ពាន់គ្រួសារក្នុងតំបន់ដែលរដ្ឋាភិបាលបានប្រគល់ដីទៅឱ្យក្រុមហ៊ុន ត្រូវបាត់បង់សិទ្ធិជាម្ចាស់លើដីធ្លីរបស់ខ្លួនទាំងស្រុង បើទោះបីជាពួកគេបានកាន់កាប់ជាយូរឆ្នាំមកហើយក្តី។
ប្រភពដដែលអះអាងថា រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចជាបន្តបន្ទាប់ឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនឯកជន ជាពិសេសក្រុមហ៊ុនដែលជាបក្ខពួករបស់កូនៗរបស់លោក ហ៊ុន សែន រាប់ពាន់ហិកតារ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពពលរដ្ឋតាមសហគមន៍រាប់ម៉ឺននាក់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ហើយពលរដ្ឋខ្លះប្រឈមទៅនឹងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ ឬប្តូរលំនៅឋានដោយពុំមានសំណង និងដោយមិនមានការស្ម័គ្រចិត្តផងដែរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ សង្គម និងជាអនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លោក គឹម សុខ បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ថា ក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន ជាពិសេសគឺអ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាណា បានកាត់ឆ្វៀលដីនៅក្នុងតំបន់ភ្នំដោះក្រមុំក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី ចែកគ្នាធ្វើអាជីវកម្មស្ទើរតែអស់ទៅហើយ ក្រោមរូបភាពផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចឱ្យក្រុមហ៊ុនដើម្បីអភិវឌ្ឍ។
លោកបន្តថា អ្នកដែលមានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីរាប់ពាន់ហិកតារគ្មាននរណាក្រៅពីក្រុមគ្រួសារ និងបក្ខពួកលោក ហ៊ុន សែន នោះទេ ហើយបញ្ហានេះបានធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរច្រើនលើសលប់ត្រូវបាត់បង់ដីធ្លី លំនៅឋាន និងត្រូវបង្ខំចិត្តប្តូរទីតាំងទៅរស់នៅកន្លែងផ្សេង និងខ្លះទៀតសុខចិត្តធ្វើចំណាកស្រុកដោយគ្មានសង្ឃឹមថានឹងវិលត្រឡប់ទៅស្រុកវិញឡើយ។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ កន្លងទៅ រដ្ឋបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី បានស្នើក្រសួងមហាផ្ទៃ កាត់ឆ្វៀលដីទំហំជាង ៣ពាន់ហិកតារចេញពីតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃណាមលៀរ ដើម្បីធ្វើជាតំបន់អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចពិសេសដែលស្ថិតក្នុងឃុំប៊ូស្រា ស្រុកពេជ្រាដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍រិះគន់ថា ការកាត់ឆ្វៀលដីយកទៅធ្វើអាជីវកម្មផ្ទាល់ពីសំណាក់អ្នកមានអំណាច ត្រូវបានគេធ្វើឡើងក្រោមរូបភាពជាច្រើន ដូចជាការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុន និងការកាត់ផ្ទៃបឹងតាមោកឱ្យក្រុមហ៊ុនដើម្បីអភិវឌ្ឍជាដើម៕