យន្តហោះរបស់ចិនពីរគ្រឿងដែលមានអត្តសញ្ញាណIlyshin 1l-76s និង Xian Y-20s បានហោះហើរលើលំហអាកាសនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី នៃរដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ ហើយភ្លាមៗនោះប្រទេសម៉ាឡេស៊ីប្រកាសតវ៉ាតាមផ្លូវទូតជាបន្ទាន់។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី Hishammuddin Hussain បាននិយាយកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១ មិថុនា ថា លោកបានសម្រេចកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិននៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដោយតវ៉ាចំពោះយន្តហោះចម្បាំងរបស់ប្រទេសចិន បានហោះហើរលើលំហអាកាសនៅក្បែររដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ភាគខាងកើតនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដោយចោទថាជាការបំពានលំហអាកាស និងអធិបតេយ្យភាពម៉ាឡេស៊ី។
កំណត់ទូតរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសម៉ាឡេស៊ី ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការប្រកាសព័ត៌មានដែលធ្វើឡើងដោយកងកម្លាំងអាកាសចរណ៍ម៉ាឡេស៊ី ដែលថាកាលពីរសៀលថ្ងៃចន្ទ ទី៣១ ឧសភា កងទ័ពអាកាសម៉ាឡេស៊ីបានបញ្ចេញយន្តហោះប្រតិកម្មលឿនជាងសំឡេង ឱ្យស្ទាក់យន្តហោះរបស់ចិនបានហោះចូលដែនអាកាសនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។
តាម South China Morning Post បានចុះផ្សាយថា ចិនបានឆ្លើយតបភ្លាមៗដោយចាត់ទុកថា យន្តហោះនោះហោះគឺហោះហើរក្នុងការធ្វើសមយុទ្ធធម្មតា ហើយក៏មិនបានហោះលើគោលដៅនៃលំហអាកាសប្រទេសណាមួយនោះទេ គឺវាហោះហើរលើលំហអាកាសអន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ។
ទីក្រុងប៉េកាំង បានកំណត់ខ្សែបន្ទាត់ ៩ឆ្នូតនៅលើសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅពេលនេះ គឺខ្សែបន្ទាត់នោះកៀកបំផុតនឹងរដ្ឋសាបាប់ និងរដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់ នៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប្រទេសជាច្រើនទៀតនៅក្នុងតំបន់ រួមទាំងដែនកោះតៃវ៉ាន់ផងដែរ បានប្រឆាំងនឹងទីក្រុងប៉េកាំង ដោយគូសខ្សែបន្ទាត់ ៩ឆ្នូតនេះដោយឯកតោភាគីក្នុងគោលបំណងច្បាមយកលំហសមុទ្រ និងលំហអាកាសនៃដែនអធិបតេយ្យប្រទេសដទៃ។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសម៉ាឡេស៊ី បានបញ្ជាក់នៅលើទ្វីតធឺ (Twitter) របស់លោកថា កងកម្លាំងអាកាសម៉ាឡេស៊ី រួមនឹងក្រសួងការបរទេស បានចេញកំណត់ទូតប្រឆាំងនឹងប្រទេសចិន ដែលបញ្ចេញយន្តហោះរបស់ខ្លួនវាតទីបំពារបំពានដែនលំហអាកាសម៉ាឡេស៊ី។
កំណត់ទូតរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរូបនេះ បានបន្ថែមទៀតថា ម៉ាឡេស៊ីបារម្ភអំពីភាគីចិនប្រើប្រាស់មធ្យោបាយណាមួយបង្កបញ្ហា ដូចជាករណីបំពានលំហអាកាសប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ កំណត់ទូតរបស់ប្រមុខការទូតនោះបញ្ជាក់ទៀតថា ទំនាក់ទំនងការទូតជាមិត្តភាពជាមួយនឹងប្រទេសណាមួយក៏ដោយ មិនមានន័យថាម៉ាឡេស៊ីផ្ដល់ការសម្របសម្រួលឱ្យប្រទេសនោះបំពានដែនអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនបានឡើយ។
កងកម្លាំងអាកាសនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា រ៉ាដារបស់ម៉ាឡេស៊ីបានចាប់បានយន្តហោះរបស់ចិន បានហោះហើរចូលដែនអាកាសម៉ាឡេស៊ី គឺកាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី៣១ ឧសភា នៅវេលាម៉ោងជិត ១២ថ្ងៃត្រង់។ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ម៉ាឡេស៊ីសម្រេចបញ្ជូនយន្តហោះប្រតិកម្មរហ័សជាច្រើនគ្រឿងដោយចេញពីកងយន្តហោះទី៦ ឱ្យហោះបណ្ដេញ និងស្ទាក់ចាប់យន្តហោះរបស់ចិន។ ចំណែកឯយន្តហោះរបស់ចិន មានអត្តសញ្ញាណ 1l-76 និង Y-20 បានហោះលើលំហអាកាសនៃរដ្ឋសារ៉ាវ៉ាក់។
ក្រសួងការពារដែនអាកាសម៉ាឡេស៊ី បានហៅយន្តហោះរបស់ចិនទាំងពីរគ្រឿងនេះថាជាការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើអធិបតេយ្យជាតិ និងសុវត្ថិភាពលំហអាកាសរបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតចិន បានបញ្ជាក់ថា យន្តហោះយោធារបស់ចិនគឺជាការបង្ហាញការហោះហើរអំពីសេរីភាពនៃការហោះហើរលើលំហអាកាសអន្តរជាតិតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនបានរំលោភដែនអាកាសប្រទេសណាមួយឡើយ។
ស្ថានទូតចិន បញ្ជាក់ថា ចិន និងម៉ាឡេស៊ីជាប្រទេសជិតខាងនឹងគ្នា ហើយចិនតែងតែពង្រឹងចំណងមិត្តភាពទ្វេភាគីដោយសំដៅរក្សាការពារសន្តិភាព និងស្ថិរភាពតំបន់។ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងសមាជិកអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាច្រើនទៀត គឺកាលពីឆ្នាំទៅមិញបានដាក់កំណត់ទូតទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រឆាំងនឹងទីក្រុងប៉េកាំង ដែលគូសផែនទីលំហសមុទ្រ និងលំហអាកាស ៩ឆ្នូតដោយឯកតោភាគី។
ទាំងម៉ាឡេស៊ី ទាំងវៀតណាម ហ្វីលីពីន ព្រុយណេ បានហៅផែនទី ៩ឆ្នូតរបស់ចិន ថាជាការរំលោភធ្ងន់ធ្ងរទៅលើអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិអំពីច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិ។
ចំណែកឥណ្ឌូនេស៊ីវិញដែលជាប្រទេសធំជាងគេក្នុងតំបន់ បានបញ្ជាក់ថា ដែនទឹកសមុទ្ររបស់ប្រទេសនេះពុំមានការត្រួតស៊ីគ្នាជាមួយនឹងដែនសមុទ្រនៃប្រទេសចិននោះឡើយ។ ប្រទេសចិន កំពុងត្រូវបានប្រទេសក្នុងតំបន់ចោទថាបានរំលោភបំពានដែនសមុទ្ររបស់ពួកគេ ដោយព្យាយាមដណ្ដើមកោះរបស់ប្រទេសទាំងនោះ ដូចជានៅប្រជុំកោះប៉ារ៉ាសេល និងស្រ្ពាតលី។
រហូតមកដល់ពេលនេះ ហ្វីលីពីន កំពុងប្រឈមមុខនឹងការស្នើឱ្យនាវាចម្បាំងរបស់ចិន ដកចេញពីដែនទឹករបស់ខ្លួន។ ហ្វីលីពីន បានបញ្ជូននាវាចម្បាំងទៅប្រឈមមុខនឹងនាវាចម្បាំងរបស់ចិន។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ហ្វីលីពីនបានកំពុងទទួលបានការគាំទ្រ និងអន្តរាគមន៍ពីសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតុន សម្រេចបញ្ជូននាវាចម្បាំងទៅអមនឹងនាវាចម្បាំងហ្វីលីពីនដែលកំពុងប្រឈមមុខនឹងនាវាចម្បាំងរបស់ចិន។
ទាំងហ្វីលីពីន និងម៉ាឡេស៊ី បានសម្រេចឱបក្រសោបអាមេរិកប្រឆាំងនឹងការវាតទីរបស់ចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងរួចរាល់ហើយ៕